Na skutek zmian pracodawca, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób, lub ochrony mienia, może wprowadzić samodzielną kontrolę trzeźwości pracowników na obecność w ich organizmie alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu. Jest to kontrola o charakterze prewencyjnym, a zatem możliwa również wtedy, gdy pracownicy nie wykazują oznak nietrzeźwości.

Obecnie nietrzeźwość pracowników może być tym samym sprawdzana na dwa sposoby, ponieważ w razie uzasadnionego podejrzenia, że pracownik zjawił się w pracy pod wpływem alkoholu lub substancji o podobnym działaniu bądź też spożywał takie substancje w pracy, kontrolę trzeźwości będzie mógł przeprowadzić również uprawniony do tego organ, powołany do ochrony porządku publicznego – policja.

Warto ponadto podkreślić, że nowe uprawnienie dotyczy także tych pracodawców, którzy organizują pracę wykonywaną przez osoby fizycznej na innej podstawie niż stosunek pracy (umowy cywilnoprawne) oraz osoby fizyczne prowadzące własną działalność gospodarczą.

Zapisy wewnętrzne podstawą do przeprowadzania kontroli

Samodzielna, prewencyjna kontrola trzeźwości pracowników przeprowadzana przez pracodawcę, nie może odbywać się tylko na podstawie zapisów kodeksowych – podkreślają specjaliści ds. outsourcingu kadr i płac payroll360.

Podstawę stanowią w tym przypadku wewnątrzzakładowe źródła prawa pracy – regulamin pracy, układ zbiorowy pracy lub obwieszczenie. Pracodawca jest zobowiązany ustalić w nich wprowadzenie kontroli trzeźwości pracowników, a także grupę (lub grupy) pracowników objętych taką kontrolą, sposób jej przeprowadzania, w tym rodzaj wykorzystywanego do tego zadania urządzenia, a ponadto jej czas i częstotliwość.

Następnie ma on obowiązek poinformować o tym fakcie swoich pracowników w sposób u niego przyjęty, nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem przeprowadzania kontroli.

Wprowadzenie prewencyjnej kontroli nie jest natomiast obowiązkiem pracodawcy, a wyłącznie jego uprawnieniem. Jeżeli więc uzna on, że ze względu na specyfikę, czy też rodzaj wykonywanej pracy takie kontrole nie są potrzebne w jego zakładzie, nie musi wprowadzać żadnych zapisów wewnętrznych. W takiej jednak sytuacji nie będzie mógł wykonywać stosownego badania samodzielnie.

Jak wygląda prewencyjna kontrola trzeźwości pracowników?

Prewencyjną kontrolę trzeźwości przeprowadza się przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego, za pomocą urządzenia posiadającego ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie. Kontrola przeprowadzana przez pracodawcę będzie mogła ograniczać się zatem tylko do badania alkoholu w wydychanym powietrzu, a w przypadku substancji działających podobnie do alkoholu – z wykorzystaniem tak zwanego narkotestu.

Badanie to przeprowadza się, aby stwierdzić brak obecności alkoholu lub środków o podobnym działaniu w organizmie pracownika, lub ich obecność, wskazującą na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości.

Przypominamy, że ze stanem po użyciu alkoholu mamy do czynienia wtedy, gdy stężenie alkoholu we krwi wynosi od 0,2 do 0,5 promila lub wydychanym powietrzu od 0,1 do 0,25 mg w 1 dm³. Stan nietrzeźwości to natomiast stężenie alkoholu we krwi powyżej 0,5 promila albo obecność alkoholu w wydychanym powietrzu większa niż 0,25 mg 1 dm³.

Obecność w organizmie alkoholu lub środków o podobnym działaniu przesłanką do niedopuszczenia pracownika do pracy

Nawet jeżeli pracodawca nie ustanowił w wewnętrznym regulaminie, układzie, czy obwieszczeniu wprowadzenia kontroli prewencyjnej, musi stosować się do art. 22^1d § 1 i 22^1f § 1. Zgodnie z treścią tych przepisów, nie ma on prawa dopuścić do pracy pracownika, jeżeli:

• kontrola wykaże obecność alkoholu w organizmie pracownika, wskazującą na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości (analogicznie w odniesieniu do środków o działaniu podobnym do alkoholu) albo
• zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości lub spożywał alkohol w czasie pracy (analogicznie w odniesieniu do środków o działaniu podobnym do alkoholu).

Na żądanie pracodawcy lub pracownika niedopuszczonego do pracy, jeżeli ten zaprzeczałby na przykład swojej nietrzeźwości, badanie stanu trzeźwości może w takiej sytuacji przeprowadzić także uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego, a więc policja. Co do zasady również odbywa się ono przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego, jednakże w określonych kodeksowo sytuacjach możliwe będzie przeprowadzenie badania krwi.

Czy pracownik niedopuszczony do pracy zachowuje prawo do wynagrodzenia?

Jeżeli wynik kontroli nie wskaże na stan po użyciu alkoholu lub środków o podobnym działaniu albo stan nietrzeźwości, okres niedopuszczenia pracownika do pracy jest traktowany jako okres usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Za okres usprawiedliwionej nieobecności w pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Usługi outsourcingowe w payroll360 - sprawdź!