Co to jest umowa zlecenie? 

Umowa zlecenia została unormowana w kodeksie cywilnym w art. 734-751. Istotą umowy zlecenia pozostaje zobowiązanie się przez przyjmującego zlecenie (zleceniobiorcy) do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie (zleceniodawcy). Umowa zlecenie należy do umów starannego działania. Umowa zlecenie nie podlega przepisom kodeksu pracy, dlatego też podstawą przysługujących zleceniobiorcy uprawnień jest treść zawartej ze zleceniodawcą umowy. Dla celów dowodowych umowę tę powinno sporządzić się w formie pisemnej. 

Składki ZUS od umowy zlecenia  

Obowiązek ubezpieczeń w umowie zlecenia dotyczy ubezpieczeń zdrowotnych, emerytalnych, rentowych i wypadkowych. Zleceniobiorca musi zostać nimi objęty od dnia rozpoczęcia wykonywania zlecenia do chwili rozwiązania lub wygaśnięcia umowy. Do ubezpieczeń dobrowolnych należy natomiast ubezpieczenie chorobowe. Przyjmujący zlecenie może przystąpić do niego w dowolnym momencie. 

Za podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne przyjmuje się przychód, jaki zleceniobiorca osiąga z tytułu wykonania umowy zlecenia. Aby obliczyć składkę zdrowotną, od przychodu należy odliczyć jednak składki społeczne w wysokości 13,71% lub 11,26%. 

Jakim zasadom opodatkowania podlega umowa zlecenia?  

Zgodnie z art. 41 ustawy o PIT osoby, które dokonują świadczeń z tytułu działalności wykonywanej osobiście, umów zlecenia oraz umów o dzieło, są zobowiązane do pobierania zaliczki na podatek dochodowy z uwzględnieniem najniższej stawki podatkowej, która wynosi obecnie 17%. Świadczenie należy pomniejszyć o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki społeczne oraz o miesięczne koszty uzyskania przychodów. 

Koszty uzyskania przychodu zgodnie z art. 22 ust. 9 ustawy o PIT są określane w wysokości 20% uzyskanego przychodu. Koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika lub opłacone przez podatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe. 

Nowy Ład a umowa zlecenia w 2022 roku  

Wskazane powyżej zasady odnoszą się do aktualnego stanu prawnego. Jak powszechnie wiadomo, już za miesiąc czekają nas jednak ogromne zmiany, wprowadzane przepisami Nowego Ładu. Od stycznia 2022 r. podatnicy nie będą mogli odliczać od kwoty naliczonego podatku 7,75% podstawy wymiaru składki zdrowotnej. Zmianie, a dokładniej podwyższeniu, ma ulec również kwota wolna od podatku, która wyniesie 30 000 zł oraz kwota progu podatkowego, której przekroczenie będzie wiązało się z obowiązkiem zastosowania wyżej stawki podatku (32%). Od 2022 r. stawkę 32% zapłacą wszyscy, których dochód przekroczy 120 000 zł. Przepisy Nowego Ładu przewidują ponadto ulgę dla klasy średniej, z której skorzystać będą mogły określone grupy podatników, gdy ich przychody zmieszczą się w przedziale od 68 412 zł do 133 692 zł rocznie (od 5701 zł do 11 140 zł miesięcznie). 

Należy przy tym pamiętać, że od 2022 r. do kwoty 3010 zł wzrasta także wysokość minimalnego wynagrodzenia. Stawka godzinowa dla zleceniobiorców będzie wynosić 19,70 zł. 

Zmiany dla zleceniobiorców

Jak wpływa to na sytuację zleceniobiorców? 

1. Zleceniobiorcy również stracą prawo do odliczania składki zdrowotnej od wysokości miesięcznych zaliczek na podatek. Pozostałe regulacje w tym zakresie pozostają natomiast bez zmian. 
2. Jeżeli zleceniobiorca zgodnie ze swoimi przewidywaniami lub na podstawie rzeczywistych danych będzie przypuszczać, że w danym roku jego dochód nie przekroczy kwoty 30 000 zł – kwoty powodującej obowiązek zapłaty podatku, może wystąpić z wnioskiem o niepobieranie miesięcznych zaliczek PIT. Co jednak ważne, zleceniobiorca składający taki wniosek, nie może także w tym samym roku osiągać dochodów z innych źródeł, od których pobierane są zaliczki na podatek z uwzględnieniem kwoty wolnej. 
3. Wspomniana powyżej ulga dla klasy średniej przewidziana na rok 2022 nie obejmuje osób zatrudnionych na podstawie umowy o dzieło. Skorzystać mogą z niej wyłącznie przedsiębiorcy i pracownicy. 
4. Mimo niemożności skorzystania z ulgi dla klasy średniej, dla zleceniobiorców przygotowano inne rodzaje ulg. To m.in. ulga relokacyjna dla pracujących emerytów oraz ulga dla osób z co najmniej czwórką dzieci. Takie osoby będą mogły skorzystać również z tzw. zerowego PIT-u, czyli zwolnienia z opodatkowania przychodów do kwoty 85528 zł rocznie. 
5. Zwolnieniu z podatku dochodowego do kwoty nieprzekraczającej w roku 85528 zł nadal podlegać będą przychody z tytułu umowy zlecenia otrzymywane przez osoby do 26 r.ż. W tym zakresie Nowy Ład nie wprowadził żadnych zmian. 

Zysk, czy strata?  

Przepisy Nowego Ładu wpłyną w bardzo zróżnicowany sposób na sytuację zleceniobiorców. Jedni stracą na tej reformie, niektórzy zyskają. Będą i tacy, których miesięczne wynagrodzenie ulegnie wprawdzie zmniejszeniu, jednak pod koniec roku otrzymają ostatecznie wyższy niż poniesione straty zwrot podatku. Tacy zleceniobiorcy odczują pozytywne skutki reform dopiero w 2023 r. Przez cały nowy rok będą zarabiać mniej – wyjaśniają specjaliści payroll360. 

Sytuację osób zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia w największym stopniu kształtuje brak możliwości obniżenia zaliczki na podatek o składkę zdrowotną. Z drugiej jednak strony nie możemy zapomnieć w tym miejscu o jednoczesnym podwyższeniu kwoty wolnej od podatku. Nawet jeżeli więc comiesięczne zarobki zleceniobiorcy będą niższe, uwzględniona w rozliczeniu rocznym PIT kwota wolna w określonych przypadkach może przyczynić się finalnie do znacznie wyższego zwrotu nadpłaty. 

Eksperci payroll360 wskazują, że na podstawie dokonanych wyliczeń, na reformach w 2022 r. mogą zyskać przede wszystkim zatrudnieni na podstawie umowy zlecenia, których miesięczny przychód mieści się w kwocie ok. 5000-5500 zł.