Płaca zasadnicza i dodatki

W umowie podpisywanej z pracownikiem zawarta jest kwota brutto - jest to pewne minimum, które musi on otrzymać na konto po dokonaniu stosownych odliczeń. Tymczasem pensja pracownika może uwzględniać różnego rodzaju dodatki. Do najpopularniejszych należą premie wynikające z regulaminów wynagradzania, ekwiwalenty (za pranie czy używanie prywatnego sprzętu), dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych czy godzinach nocnych. W obliczaniu wynagrodzenia netto należy wyodrębnić składniki, które podlegają oskładkowaniu i opodatkowaniu (na przykład premia) oraz takie, które tym obowiązkom nie podlegają (na przykład ekwiwalenty). W ten sposób, posiadając pełną podstawę do obliczeń, można przejść do obliczania składek ZUS i podatku dochodowego.

Składki ZUS - pracownik

Aby obliczyć należne składki ZUS należy wziąć pod uwagę tylko te elementy wynagrodzenia, które rzeczywiście podlegają temu obowiązkowi. Z otrzymanej kwoty należy obliczyć 9,76% składki emerytalnej, 1,5% składki rentowej oraz 2,45% składki na ubezpieczenie chorobowe. Pracownik musi również opłacić składkę zdrowotną, która wynosi 9% podstawy minus składki na ubezpieczenie społeczne. Ubezpieczenie społeczne to suma składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe w zakresie, w którym opłaca je pracownik. W przypadku umowy o pracę wszystkie składki są obowiązkowe, jednak w przypadku umowy zlecenia obowiązek opłacania składek zależy od wielu czynników. Przykładowo studenci do 26. roku życia nie opłacają w ogóle składek ZUS, natomiast w przypadku pracowników osiągających minimalne wynagrodzenie krajowe na mocy innej umowy obowiązkowa jest tylko składka zdrowotna.

Zaliczka na podatek dochodowy

Pracownik zobowiązany jest także do zapłaty zaliczki na podatek dochodowy. Zaliczka obliczana jest w następujący sposób: od przychodu brutto odejmowane są składki na ubezpieczenie społeczne oraz koszty uzyskania przychodu. Koszty te w przypadku pracowników miejscowych wynoszą 250 zł, natomiast w przypadku pracowników dojeżdżających 300 zł. Tak otrzymaną kwotę należy pomnożyć razy 17% lub 32%, w zależności od tego, w którym progu podatkowym mieści się pracownik. Wyjątkiem są tutaj osoby do 26 roku życia, które obowiązuje stawka 0% (limit uprawniający do ulgi zerowej to 85 528,00 zł)  Od wyniku trzeba jeszcze odjąć składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 7,75% ich wymiaru oraz kwotę wolną od podatku, jeśli jej zastosowanie przysługuje pracownikowi. W ten sposób otrzymujemy zaliczkę na podatek dochodowy, która musi zostać odprowadzona na konto urzędu skarbowego. 

Elementy zmniejszające wynagrodzenie

Od wynagrodzenia netto otrzymanego zgodnie z powyższym schematem pracodawca ma prawo odjąć elementy, które zostały wcześniej uzgodnione z pracownikiem. Może być to rata pożyczki zakładowej, ale również kara finansowa, która została pisemnie zatwierdzona przez pracownika. Kara może powstać na skutek uchybień w obowiązkach bądź stratach materialnych. Warto pamiętać, że te składniki wynagrodzenia nie są oskładkowane ani opodatkowane, zatem muszą być odjęte od wynagrodzenia netto w ostatniej kolejności, po dokonaniu wszelkich, potrzebnych obliczeń. Tym sposobem dopiero otrzymujemy kwotę, która powinna trafić na konto pracownika.